شهادت حضرت مجتبى عليه السّلام

شيخ مفيد رضى اللّه عنه نقل كرده كه چون مابين امام حسن عليه السّلام و معاويه مصالحه شد، آن حضرت به مدينه رفت و پيوسته كظم غيظ فرموده و ملازمت منزل خويش داشت و منتظر امر پروردگار خود بود تا آنكه ده سال از مدّت امارت معاويه بگذشت و معاويه عازم شد كه بيعت بگيرد از براى فرزند خود يزيد و چون اين خلاف شرايط معاهده و مصالحه بود كه با امام حسن عليه السّلام كرده بود، لاجرم بدين سبب و هم به ملاحظه حشمت و جلال امام حسن عليه السّلام و اقبال مردم به آن جناب از آن حضرت بيم داشت پس يك دل و يك جهت تصميم عزم قتل آن حضرت نمود و زهرى از پادشاه روم طلبيد با صد هزار درهم براى جعده دختر اشعث بن قيس فرستاد و ضامن شد اگر جعده آن حضرت را مسموم نموده و به زهر شهيد كند او را در حباله يزيد درآورد، لاجرم جعده به طمع مال و آن وعده كاذبه ، امام حسن عليه السّلام را به شربتى مسموم ساخت و آن حضرت چهل روز به حالت مرض ‍ مى زيست و پيوسته زهر در وجود مباركش اثر مى كرد تا در ماه صفر سال پنجاهم هجرى از دنيا رحلت فرمود و سنّ شريفش به چهل و هشت سال رسيده بود و مدّت خلافتش ده سال طول كشيد و برادرش امام حسين عليه السّلام متولّى تجهيز و تغسيل و تكفين او گشت و در نزد جدّه اش فاطمه بنت اسد عليهاالسّلام در بقيع مدفون شد.

بسم الله الرّحمن الرّحيم

يكي از شعائر مختصّ شيعه كه در هيچ مكتب و ملّتي نظير و مشابهي براي او نمي‌توان يافت مسأله اربعين حضرت أباعبدالله الحسين عليه السّلام است؛ و اين از اختصاصات فرهنگ تشيّع است. زيارت مخصوصه آن حضرت در روز اربعين شعار مخصوص شيعه است، و براي هيچ فردي از ساير معصومين عليهم السّلام حتّي براي رسول اكرم صلّي الله عليه و آله و سلّم اين مسأله وجود ندارد. زيارت حضرت سيّد الشّهداء عليه السّلام در روز اربعين و اقامه مجلس عزا براي آن حضرت فقط و فقط اختصاص به ايشان دارد!

امام حسن عسكري عليه‌السّلام زيارت اربعين را علامت ايمان و شعار شيعه مي‌داند 

در كتاب «إقبال»، سيّد بن طاووس با إسنادش به أبي‌جعفر طوسي، و او با إسنادش به امام حسن عسكري عليه السّلام روايت مي‌كند كه آن حضرت فرمودند:

عَلاماتُ المؤمنِ خَمسٌ: صَلَواتُ إحدي و خَمسينَ، و زيارةُ‌ الأربعينَ، و التَّخَتُّم بِاليَمينِ، و تَعفيرُ الجَبينِِ، و الجَهْرُ بِبسم اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ.

 «نشانه‌هاي مؤمن پنج چيز است: اوّل: نماز پنجاه و يك ركعت (واجب و نافله در طول شبانه روز). دوّم: زيارة اربعين حضرت سيّد الشّهداء عليه السّلام. سوّم: انگشتر در دست راست نمودن. چهارم: پيشاني بر خاك گذاردن. پنجم: بلند گفتن بسم‌ الله ‌الرّحمن الرّحيم در نمازهاي جهريّه (صبح، مغرب و عشاء).»

زيارت حضرت سيّد الشّهداء در روز اربعين از مختصّات شيعه مي‌باشد، و امام حسن عسكري عليه السّلام آنرا بعنوان شعار و علامت شيعه بيان فرموده‌اند. چنانچه سر بر خاك گذاردن، و بسم الله را بلند گفتن، و نوافل را طبق دستور أئمّه معصومين عليهم السّلام بجاي آوردن، و انگشتر در دست راست نمودن نيز از اختصاصات شيعه است.

منبع : إقبال الأعمال، ج 3، ص 100؛ عوالي اللئالي، ج 4‌، ص 37، در پاورقي از «مصباح المتهجّد» جزء ثالث، ص 730 (في فضيلة زيارة الأربعين)؛ و نظير اين روايت از امام صادق عليه السّلام نيز نقل شده است.

سم الله الرحمن الرحيم

نهضت حسيني از زواياي گوناگون قابل بررسي است، بررسي شرايط سياسي اجتماعي آن روز و موشكافي جريانات بستر ساز قيام، نقش آفريني بي‏نظير سالار شهيدان حضرت امام حسين عليه‏السلام، وفاداري ياران، نقش اهل‏بيت پس از شهادت، تأثيرگذاري امام زين العابدين عليه‏السلام و زينب كبري عليهاالسلام در تداوم نهضت، الگو گشتن آن در راستاي حركت تاريخ و ده‏ها موضوع ديگر ذهن كاوشگران و انديشه‏ي پژوهشگران را به خود مشغول ساخته،

يكي از مسائل مهم تاريخ نهضت حسيني است و چون برخي مشكلات تاريخي به همراه دارد، هر سال به هنگامه‏ي ماه صفر و تجديد خاطره و ياد حضرت سيدالشهدا عليه‏السلام در روز اربعين، بر سر زبانها مي‏افتد و عده‏اي به چگونگي آن و برخي به نفي و اثبات آن مي‏پردازند و عده‏اي ساكت و بي‏نظر از كنار آن مي‏گذرند. از آن جايي كه اين رويداد بسيار پراهميت است وبزرگان بسياري درباره‏ي آن قلم زده‏اند،

زيارت مرقد پاك قبر امام حسين عليه‏السلام داراي جايگاهي بلند و بسيار رفيع و از خصوصيات منحصر به فردي برخوردار است

كسي كه به زيارت قبر اباعبدالله در كنار فرات رود، همانند كسي است كه به زيارت خدا بر عرش او رفته است. [مناقب ، ج4 ، ص 128] .

- از امام صادق عليه‏السلام نقل شده است كه فرمود:

من أتي قبر الحسين عليه‏السلام عارفا بحقه كتبه الله في أعلي عليين؛

كسي كه به زيارت قبر حسين رود، در حالي كه عارف به حق او

باشد، خداوند او را در بالاترين و والاترين جايگاهها قرار خواهد داد. [كامل الزيارات،ص148] .

- امام صادق عليه‏السلام فرمود:

زيارة الحسين بن علي عليه‏السلام واجبة علي كل من يقر للحسين بالإمامة من الله عزوجل؛

زيارت حسين بن علي عليه‏السلام بر هر كسي كه اقرار به امامت او از جانب خداوند متعال دارد، واجب است. [الارشاد، ج2،ص133] .

استحباب زيارت در هر حال

نخستين زيارت

شيخ ابوجعفر محمد بن ابي‏القاسم محمد بن علي طبري به سندش از عطيه‏ي عوفي نقل مي‏كند:

همراه جابر بن عبدالله انصاري به قصد زيارت قبر حسين بن علي بن ابي‏طالب عليه‏السلام بيرون آمديم. هنگامي كه به كربلا وارد شديم، جابر خود را به كنار فرات رساند و غسل كرد. لنگ به كمر بسته و حوله را بر دوش انداخت و خود را خوشبو ساخت. هر گامي كه برمي‏داشت ذكر خدا مي‏گفت، تا آن‏گاه كه نزديك

قبر رسيد. به من گفت: دستانم را بر قبر او بگذار. چنان كردم. خود را بر قبر مطهر انداخت و بي‏هوش افتاد. قدري آب بر او پاشيدم. وقتي كه به هوش آمد، سه بار گفت: «يا حسين!»، سپس گفت: حبيب لا يجيب احبيبه؛آيا دوست پاسخ دوستش را نمي‏دهد؟ آن‏گاه گفت: چگونه پاسخ دهي و حال آن‏كه رگهاي گردنت بر پشت و شانه‏ات آويخته و بين بدن و سرت جدايي افتاده است، و پس از آن، آن حضرت را با كلماتي كه نشان از كمال ايمان وي دارد، اين گونه زيارت مي‏كند:...

فأشهدأنك ابن‏خاتم النبيين، و ابن‏سيد المؤمنين، و ابن‏حليف التقوي، و سليل الهدي، و خامس أصحاب الكساء، و ابن‏سيد النقباء، و ابن‏فاطمة سيدة النساء، وما لك لا تكون هكذا، و قد غذتك كف سيد المرسلين، و ربيت في حجر المتقين، ورضعت من ثدي الايمان، و فطمت بالاسلام، فطبت حيا، و طبت ميتا، غير أن قلوبالمؤمنين غير طيبة لفراقك، و لا شاكة في الخيرة لك، فعليك سلام الله و رضوانه، و أشهد أنك مضيت علي ما مضي عليه أخوك يحيي بن زكريا؛

شهادت مي‏دهم كه تو فرزند خاتم پيامبران و سيد مؤمنانهستي. و تو هم پيمان پرهيزكاري و نتيجه‏ي هدايت و پنجمين اصحاب كسايي. و تو فرزند سيد نقيبان و زاده‏ي فاطمه سيده‏ي بانواني، و چگونه چنان نباشي و حال آن‏كه دستان سيد مرسلان غذايت داد و در دامن پرهيزكاران پرورش يافتي و از سينه‏ي ايمان شير خوردي و با اسلام از آن جدا گشتي. پس خوب زيستي و خوب به لقاي الاهي رسيدي، گر چه دلهاي

مؤمنان از فراق تو آرامش نمي‏گيرد، و هيچ شك و ترديديرا در انتخاب صحيح تو و آنچه كه در آن خير و صلاح توست، به خود راه نمي‏دهد. پس بر تو سلام و رضوان خدا باد. و گواهي مي‏دهم كه تو بر همان راهي قرار گرفتي كه برادرت يحيي، فرزند زكريا، بر آن قدم نهاد.

آن‏گاه نگاهش را به اطراف قبر مطهر دوخت و خطاب به شهيدان گلدشت كربلا گفت:

سلام بر شما اي ارواحي كه در اطراف حسين رحل افكنديد...! شهادت مي‏دهم كه شما نماز را به پا داشتيد و زكات را پرداختيد وامر به معروف نموديد و نهي از منكر كرديد و با كافران به جنگ برخاستيد و خدا را بندگي نموديد تا آن‏كه به حد يقين رسيديد. قسم به آن كسي كه محمد رابه پيامبري برانگيخت! كه ما در آنچه كه انجام داديد شريك هستيم.

عطيه مي‏گويد: به او گفتم: اي جابر! چگونه ما با آنانشريكيم و حال آن‏كه كاري نكرديم. نه در دشتي فرود آمديم و نه بر كوهي بالارفتيم و نه جنگيديم و اينان بين سرها و بدنهاشان جدايي افتاد و فرزندانشانيتيم و زنانشان بي‏سرپرست شدند!؟ جابر گفت: اي عطيه، ازحبيب خودم رسول خدا صلي الله عليه و آله شنيدم كه فرمود: «هر كس كه قومي را دوست بدارد، با آنان محشور گردد و هر كس كه كار قومي را دوست بدارد در عملشان شريك گردد.» قسم به كسي كه محمد را به پيامبري برانگيخت كه نيت من و ياران من، با نيت و قصد حسين و يارانش يكي است.

برداشت از صفينه النجاه (كتابخانه امام حسين ع ) توليد مركز رايانه اي حوزه علميه اصفهان