1. ( اَللهُ لَا اِلهَ اِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ اِلَى
يَوْمِ الْقِيامَةِ لَا رَيْبَ فيهِ وَ مَنْ اَصْدَقُ مِنَ اللهِ حَدِيْثاً)
.
سوره نساء، آيه 87
در نخستين آيه، سخن از اجتماع
قطعى انسان ها در آن روزى كه هيچ شك و ترديدى در آن نيست به ميان
آمده
مى فرمايد: «معبودى جز خداوند نيست; و به يقين، همه شما را در روز رستاخيز ـ
كه شكّى در آن نيست
ـ جمع مى كند»:
( اَللهُ لَا اِلهَ اِلَّا هُوَ لَيَجْمَعَنَّكُمْ اِلَى يَوْمِ الْقِيامَةِ لَا رَيْبَ فيهِ) .
سپس براى تأكيد بيشتر
مى افزايد: «و كيست كه از خداوند،راستگوتر باشد؟!»:
( وَ مَنْ اَصْدَقُ مِنَ اللهِ حَديثاً) .
آغاز و انجام آيه، و بندبند آن، هركدام تأكيدى است بر اين مسأله، و نشان دهنده ميزان اهمّيّتى است كه قرآن براى اين موضوع قائل است.
(1) قابل توجّه اين كه «رَيْب» به گفته مقاييس اللّغة در اصل به معناى هرگونه شك است، يا شكى كه آميخته با خوف و ترس باشد، و اگر اين واژه بر حاجت نيز اطلاق مى شود به خاطر آن است كه صاحب حاجت معمولا شك در حصول آن دارد، شكّى آميخته با خوف از دست رفتن!
در فروق اللّغة ميان «شك» و «ريب» تفاوتى ذكر شده، كه «اِرْتيابُ» شكى است آميخته با تهمت.
شايد به كار رفتن اين واژه در قرآن مجيد در مورد معاد نيز به خاطر همين باشد كه مخالفان علاوه بر اين كه درباره معاد اظهار شك مى كردند پيامبر را نيز متّهم مى نمودند كه اين مطالب را از خود ساخته است.
البته جاى اين سئوال باقى مى ماند كه چرا قرآن در اين جا و مانند آن تنها به ادّعا قناعت كرده و دليلى ذكر نفرموده است؟
اين به خاطر آن است كه اوّلا: دلايل معاد در جاى جاى قرآن مجيد بارها و به طور مكرّر مطرح شده، و نيازى نبوده است كه در هر آيه تكرار گردد. ثانياً: گويى قرآن مى خواهد اين حقيقت را بيان كند كه دلايل معاد آن قدر روشن و واضح و آشكار است كه جاى هيچ گونه شك و ترديد را باقى نمى گذارد.
2. ( زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَّنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللهِ يَسِيرٌ) .
سوره تغابن، آيه 7
2 - كافران پنداشتند كه هرگز برانگيخته نمى شوند، بگو
: "آرى به پروردگارم سوگند كه همه شما (در قيامت) برانگيخته خواهيد شد، پس به آنچه عمل مى كرديد خبر داده مى شويد، و اين براى خدا آسان است
در دوّمين آيه به پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) دستور مى دهد كه مؤكّداً سوگند ياد كند كه قيامت و حشر و نشر در كار است; مى فرمايد: «كافران پنداشتند كه هرگز برانگيخته نمى شوند، بگو: "آرى به پروردگارم سوگند كه همه شما (در قيامت) برانگيخته خواهيد شد، پس به آنچه عمل مى كرديد خبر داده مى شويد، و اين براى خدا آسان است"»: ( زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَّنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللهِ يَسِيرٌ) .
مى دانيم سوگند ياد كردن معمولا كار خوبى نيست، آن هم سوگند به پروردگار; و لذا قرآن مردم را از آن نهى مى كند و مى گويد: ( وَ لا تَجْعَلُوا اللهَ عُرْضَةً لِّاَيْمانِكُمْ) : «خدا را در معرض سوگندهاى خود قرار ندهيد.»(3) ولى گاه مطلب به قدرى مهم است كه ياد كردن سوگند در مورد آن نه تنها ممنوع نيست; بلكه لازم است.
قابل توجّه اين كه علاوه بر تأكيداتى كه در «لَتُبْعَثُنَّ» وَ «لَتُنَبَّئُنَّ» وجود دارد، در پايان آيه نيز تصريح مى كند كه اين كار براى خدا آسان است; و لذا نبايد در آن شك و ترديد كنيد.(4)
پيام قران ايت اله مكارم